۱-مفاهیم بیمه های مهندسی

۱-۱-تاریخچه بیمه های مهندسی

انفجار دیگ های بخار و بروز صدمات و خسارات شدید به جان و مال اشخاص سبب گردید که استفاده کنندگان از این دستگاه ها در سال ۱۸۵۴ میلادی در شهر منچستر انگلیس گرد هم آمده و “سازمان استفاده کنندگان از دیگ های بخار ” را تأسیس کنند. این سازمان از طریق استفاده از کارشناسان متخصص به طور منظم از دیگ های بخار بازدید می کرد و نظرات مشورتی به استفاده کنندگان ارائه می داد. در سال ۱۸۵۸ اعضاء اقدام به تأسیس “شرکت بیمه دیگ بخار” نمودند که نخستین شرکت بیمه در زمینه بیمه های مهندسی بود و پس از آن متعاقباً شرکت های بیمه دیگری تأسیس گردید و بیمه های مهندسی به  شکل امروزی به عنوان زیر مجموعه بیمه های اموال شکل گرفت که پروژه های درحال ساخت یا سازه ها و تأسیسات در حال بهره برداری و یا ماشین آلات و تجهیزات فنی را تحت پوشش قرار می دهد.

 ۱-۲–  تقسیم بندی بیمه های مهندسی :

انواع  پوشش های قابل ارائه  در زمینه بیمه  های مهندسی به  دو سری از اموال در حال نصب و بهره برداری تعلق داشته و شاخه های بیمه مرتبط را شامل می گردد که  عبارتند از :

الف)بیمه  اموال در حال احداث / نصب  (Construction)

همانند : احداث انواع  سازه ها ، ساختمان ها ، سد ها ، پل ها ، پروژه های آب رسانی ، گاز رسانی ، مخابراتی و . . .

بیمه های  اموال در حال احداث / نصب  عبارتند از :  

  • بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR)
  • بیمه تمام خطر نصب (EAR)

 ب) بیمه اموال در حال بهره برداری  (Operation):

همانند : تجهیزات و املاکی که  نصب / احداث آنها پایان یافته و از آنها بهره برداری می گردد ، ماشین آلات ، تاسیسات کارخانجات صنعتی / مراکز غیر صنعتی / مسکونی و . . . )

بیمه های اموال در حال بهره  برداری  عبارتند از :

  • بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران (CPM)
  • بیمه ریسکهای تکمیل شده ساختمانی (CECR)
  • بیمه شکست ماشین آلات (MB)
  • بیمه تجهیزات الکترونیک (EE)

۲– انواع بیمه های مهندسی

بیمه  اموال در حال احداث / نصب  (Construction)

۲-۱- بیمه تمام خطر پیمانکاران(C.A.R) Contractors’ All Risks 

۲-۱-۱- تعریف بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR ):

بیمه ای است که پروژه های درحال احداث عمرانی و ساختمانی که ارزش مصالح در آنها از ارزش اقلام مورد نصب بیشتر

می باشد از قبیل ساختمان، پل، سد، راه، تونل، موج شکن، پروژه های آبیاری زهکشی و مانند آنرا تحت پوشش قرار می دهد.

۲-۱-۲- مدت  بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR ):

مطابق مدت قرارداد بوده و بیمه گزار می تواند دوره نگهداری (تحویل موقت) را نیز تحت پوشش قرار دهد.

۲-۱-۳- پوشش های بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR ):

  • خطرات ناشی از حوادث طبیعی همانند صاعقه – زلزله – زلزله دریائی – آتشفشان – رانش زمین – نشست زمین لغزش زمین – ریزش کوه یا صخره – سیل – آب گرفتگی – امواج دریا یا آب- تگرگ – یخ زدگی – یخ شناور – طوفان – گردباد – تندباد-باران – برف – بهمن – نشت یا نفوذ آب
  • خسارت های هنگام تمیز کردن یا تعمیر کردن
  • اموال مجاور – برداشت ضایعات (در صورت تهیه کلوز مربوطه )
  • خسارت های وارد به ابزار، لوازم و تجهیزات ساختمانی یا نصب
  • خسارت های جانی یا مالی وارد به اشخاص ثالث (در صورت درج در بیمه نامه)
  • سرقت
  • خسارت های وارد به سازه ساخته شده یا اقلام نصب شده
  • خسارت های وارد به مصالح یا اقلام دپو شده یا انبار شده
  • سقوط – تصادم – واژگونی
  • سایر حوادث به جز آنچه در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۱-۴- استثنائات  بیمه تمام خطر پیمانکاران (CAR ):

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه CAR می توان به جنگ ، واکنش های هسته ای، اعمال عمدی بیمه گذار یا کارکنان وی، توقف کار، فرسودگی، خوردگی، زنگ زدگی و … را نام برد .

۲-۲-بیمه تمام خطر نصب  Erection All Risks (E.A.R)

 ۲-۲-۱- تعریف بیمه تمام خطر نصب   (EAR):

بیمه ای است که پروژه های درحال احداث تأسیساتی و سازه ای که ارزش اقلام مورد نصب در آنها از ارزش مصالح بیشتر

می باشد از قبیل کارخانه، نیروگاه، پالایشگاه، خطوط انتقال نیرو، پتروشیمی، سیستم های مخابراتی، اسکله های نفتی و … را تحت پوشش قرار می دهد.

۲-۲-۲- مدت بیمه تمام خطر نصب (EAR:

مطابق مدت قرارداد بوده و بیمه گذار می تواند دوره آزمایش (راه اندازی) و دوره نگهداری (تحویل موقت) را نیز تحت پوشش قرار دهد.

۲-۲-۳- پوششهای بیمه تمام خطر نصب ( EAR):

  • خطرات ناشی از حوادث طبیعی همانند صاعقه – زلزله – زلزله دریائی – آتشفشان – رانش زمین – نشست زمین لغزش زمین – ریزش کوه یا صخره – سیل – آب گرفتگی – امواج دریا یا آب- تگرگ – یخ زدگی – یخ شناور – طوفان – گردباد – تندباد-باران – برف – بهمن – نشت یا نفوذ آب
  • خسارت های هنگام تمیز کردن یا تعمیر کردن
  • اموال مجاور – برداشت ضایعات (در صورت تهیه کلوز مربوطه )
  • خسارت های وارد به ابزار، لوازم و تجهیزات ساختمانی یا نصب
  • خسارت های جانی یا مالی وارد به اشخاص ثالث (در صورت درج در بیمه نامه)
  • سرقت
  • خسارت های وارد به سازه ساخته شده یا اقلام نصب شده
  • خسارت های وارد به مصالح یا اقلام دپو شده یا انبار شده
  • سقوط – تصادم – واژگونی

و سایر حوادث به جز آنچه در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۲-۴-استثنائات بیمه تمام خطر نصب (EAR) :

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه اهم آن عبارتند از جنگ، واکنش های هسته ای، اعمال عمدی بیمه گذار

یا کارکنان وی، توقف کار، فرسودگی، خوردگی، زنگ زدگی و …

بیمه اموال در حال بهره برداری  (Operation):

 

۲-۳- بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران Contractors’ Plant & Machinery(C.P.M)

۲-۳-۱-تعریف بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران ( CPM) :

بیمه ای که تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران (معمولاً متحرک و سنگین) از قبیل لودر، بولدوزر، گریدر، جرثقیل، سنگ شکن، کارخانه تولید بتن، لیفتراک و مانند آن که ابزار کار پیمانکاران جهت اجرای کار پروژه ها می باشد را تحت پوشش قرار
می دهد. در واقع این بیمه هرگونه زیان یا خسارتی را که به هر علت جز موارد مستثنی شده درحین کار در زمان احداث یا  بهره برداری، در مواقع تعطیل کار و یا زمان نگهداری به ماشین آلات وارد آید، بر اساس مندرجات و درخواست بیمه گذار جبران می نماید.

۲-۳-۲-مدت بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران ( CPM) :

حداکثر یک سال می باشد که می تواند بنا به درخواست بیمه گذار تمدید گردد.

۲-۳-۳-پوشش های بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران ( CPM) :  

با توجه  به ماهیت بیمه نامه پوشش ها و خطرات مواردی هستند که به جز استثنائات مندرج در شرایط عمومی خواهد بود بنابراین خطراتی همچون موارد ذیل تحت پوشش این بیمه نامه خواهد بود .

  • خطرات ناشی از حوادث طبیعی همانند صاعقه – زلزله – زلزله دریائی – آتشفشان – رانش زمین – نشست زمین لغزش زمین – ریزش کوه یا صخره – سیل – آب گرفتگی – امواج دریا یا آب-  تگرگ – یخ زدگی – یخ شناور – طوفان – گردباد – تندباد-باران – برف – بهمن – نشت یا نفوذ آب
  • سرقت کلی
  • باران – برف – بهمن
  • خسارت های ناشی از کاربرد آب یا سایر اقدامات به منظور اطفای حریق
  • سقوط – تصادم – واژگونی
  • سایر حوادث به جز آنچه در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۳-۴- استثنائات بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران ( CPM) :

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه اهم آن عبارتند از خسارت به علت از کارافتادگی وسایل برقی یا مکانیکی، انجماد خنک کننده یا سیالات دیگر، نقص یا قطع در سیستم روغن کاری یا خنک کاری، خسارت وارد به قطعات قابل تعویض مانند تسمه پروانه ها، غوطه ور شدن کلی یا جزئی در آب های جزر و مد دار، فرسودگی، خوردگی، زنگ زدگی و …

۲-۴- بیمه ریسک های تکمیل شده ساختمانی (C.E.C.R)

Civil Engineering Completed Risks

۲-۴-۱- تعریف بیمه ریسک های تکمیل شده ساختمانی (C.E.C.R):

تمام موضوعات بیمه ای که در زمان احداث می توانستند تحت پوشش بیمه تمام خطر پیمانکاران قرار گیرند در زمان بهره برداری می توانند تحت پوشش ریسک های تکمیل شده ساختمانی قرار داده شوند این بیمه از نوع بیمه با خطرات معین بوده و خسارات فیزیکی ناگهانی و غیرقابل پیش بینی که نیاز به تعمیر یا تعویض داشته و در اثر عوامل و حوادثی که در بیمه نامه نامبرده شده خسارت ببیند را تحت پوشش قرار می دهد.

۲-۴-۲- مدت بیمه ریسک های تکمیل شده ساختمانی (C.E.C.R):

حداکثر یک سال می باشد که می تواند بنا به درخواست بیمه گزار تمدید گردد.

۲-۴-۳- پوششهای بیمه ریسک های تکمیل شده ساختمانی (C.E.C.R):

با توجه  به ماهیت بیمه نامه پوشش ها و خطرات مواردی هستند که به جز استثنائات مندرج در شرایط عمومی خواهد بود بنابراین خطراتی همچون موارد ذیل تحت پوشش این بیمه نامه خواهد بود .

  • صاعقه – انفجار فیزیکی یا شیمیائی
  • زلزله – زلزله دریائی – آتشفشان
  • رانش زمین – نشست زمین – لغزش زمین – ریزش کوه یا صخره
  • یخ زدگی – بهمن – یخ شناور
  • سیل – طغیان آب – امواج دریا
  • طوفان – گردباد – تندباد
  • سایر حوادث به جز آنچه در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۴-۴- استثنائات بیمه  CECR

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه CECR که اهم آن عبارتند از جنگ، واکنش های هسته ای، اعمال عمدی بیمه گذار یا کارکنان وی، عیوب ذاتی، تخریب تدریجی، انبساط و انقباض در اثر تغییرات درجه حرارت هوا، خسارات ناشی از قصور
بیمه گذار در حفظ و نگهداری و انجام تعمیرات مورد بیمه و …

۲-۵- بیمه شکست ماشین آلات (M.B)   Machinery Breakdown

۲-۵-۱- تعریف بیمه شکست ماشین آلات (M.B):

تمام موضوعات بیمه ای که در زمان احداث می توانستند تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب  قرار گیرند در زمان بهره برداری می توانند تحت پوشش بیمه شکست ماشین آلات قرار داده شوند. به عبارتی این بیمه خسارات فیزیکی، ناگهانی و غیرقابل پیش بینی ناشی از شکست  ماشین آلات و شکست ابزارهای مکانیکی و الکتریکی را  در زمان بهره برداری جبران می نماید.

۲-۵-۲- مدت بیمه شکست ماشین آلات (M.B):

حداکثر یک سال می باشد که می تواند بنا به درخواست بیمه گزار تمدید گردد.

۲-۵-۳- پوشش های بیمه شکست ماشین آلات (M.B):

با توجه  به ماهیت بیمه نامه پوشش ها و خطرات مواردی هستند که به جز استثنائات مندرج در شرایط عمومی خواهد بود بنابراین خطراتی همچون موراد ذیل تحت پوشش این بیمه نامه خواهد بود .

  • شکست تجهیزات و عدم عملکرد مطلوب در خطوط نصب شده .
  • از هم گسیختگی در اثر نیروی گریز از مرکز
  • اتصال کوتاه – نوسان برق – قطع برق، آب، گاز یا هر سوخت دیگر
  • کم شدن آب در دیگ های بخار – انفجار دیگ های بخار – انفجارات فیزیکی
  • شکست مکانیکی
  • سایر حوادث به جز آنچه صراحتاً در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۵-۴-استثنائات بیمه شکست ماشین آلات (M.B):

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه اهم آن عبارتند از خسارت وارد به ابزارهای قابل تعویض مانند قالب ها، آتش سوزی، سرقت، سیل، زلزله، انفجار شیمیائی، خساراتی که سازنده، پیمانکار یا تعمیرکار براساس قانون یا قرارداد مسئول آن باشد خساراتی که در زمان شروع بیمه نامه وجود داشته است، اعمال عمدی بیمه گذار یا کارکنان وی، جنگ، واکنشهای هسته ای، فرسودگی، خوردگی، پارگی و …

۲-۶- بیمه تجهیزات الکترونیک  (E.E)  Electronic Equipment

۲-۶-۱- تعریف بیمه تجهیزات الکترونیک  (E.E):

کلیه تجهیزات و دستگاه هائی که ارزش قطعات الکتریکی و الکترونیکی از ارزش قطعات مکانیکی در آنها بیشتر باشد مانند تجهیزات رادیو تلویزیونی، مخابراتی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، اندازه گیری، نقشه برداری، پزشکی، کامپیوتری و … تحت پوشش این بیمه قرار می گیرند. در واقع این بیمه یک بیمه حوادث برمبنای تمام خطرات است که خسارت های فیزیکی، ناگهانی  و غیرقابل پیش بینی را که بر موضوع مورد بیمه وارد آید جبران می کند.

۲-۶-۲- مدت بیمه تجهیزات الکترونیک  (E.E):

حداکثر یک سال می باشد که می تواند بنا به درخواست بیمه گزار تمدید گردد.

۲-۶-۳- پوشش های بیمه تجهیزات الکترونیک  (E.E):

با توجه به ماهیت بیمه نامه پوشش ها و خطرات مواردی هستند که به جز استثنائات مندرج در شرایط عمومی خواهد بود بنابراین خطراتی همچون موارد ذیل تحت پوشش این بیمه نامه خواهد بود .

  • هر نوع شکست تجهیزات ناشی از ضربه ، سقوط، برخورد با اشیاء دیگر
  • سیل – آب گرفتگی – امواج دریا
  • صاعقه – انفجار فیزیکی یا شیمیائی – آتشسوزی
  • اتصال کوتاه ، اتصال برق
  • نم – رطوبت – ریختن مایعات به داخل دستگاه
  • خسارت های هنگام تمیز کردن یا تعمیر کردن
  • سایر حوادث به جز آنچه صراحتاً در بیمه نامه مستثنی شده

۲-۶-۴-استثنائات بیمه تجهیزات الکترونیک  (E.E):

مطابق موارد مندرج در بیمه نامه اهم آن عبارتند از جنگ، واکنش های هسته ای، اعمال عمدی بیمه گذار یا کارکنان

وی، زلزله، آتشفشان، زلزله دریائی، طوفان، سرقت، معایبی که در زمان شروع بیمه نامه وجود داشته، قطع یا نوسان گاز، آب

، خسارات وارد به قطعات قابل تعویض مانند فیوزها، خساراتی که سازنده یا فروشنده تجهیزات به موجب قانون یا قرارداد

مسئول آن است، سائیدگی، خوردگی و …

۳- خسارت در بیمه های مهندسی

۳-۱- مدارک لازم جهت بررسی و پرداخت خسارت

  • اعلام کتبی خسارت در موعد مقرر در بیمه نامه
  • ارائه صورت جلسات تائید شده  کارفرما
  • اصل بیمه نامه در دست بیمه گذار به همراه ضمائم آن
  • اصل پیمان، متمم های پیمان، فهرست بهای پیمان و ضمائم آن (درصورت وجود)
  • صورت مجالس و صورت وضعیت های ماهانه قبل از خسارت
  • گزارش مقامات انتظامی درمورد سرقت
  • گزارش نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی در مورد طوفان یا سیل
  • و سایر مواردی که متناسب با خسارت مطروحه از بیمه گذار مطالبه می گردد .

 

۳-۲- نکات مهم درباره خسارت :

  • حداکثر مهلت اعلام خسارت ۱۴ روز می باشد.
  • در صورتی که اقساط حق بیمه در سررسید مقرر پرداخت نگردد، خسارت به نسبت حق بیمه دریافتی به حق بیمه ای که تا زمان وقوع خسارت بایستی دریافت می گردیده پرداخت خواهد شد.
  • بیمه گذار نباید قبل از بازدید بیمه گر اقدام به ترمیم مواضع آسیب دیده نماید ولی جلوگیری از گسترش خسارت مورد قبول بوده و هزینه های آن نیز قابل پرداخت خواهد بود.
  • بیمه گر خسارت را فقط در وجه صاحبکار می پردازد.مگر اینکه پیمانکار به عنوان بیمه گذار تعیین شده باشد و یا سایر شروط دیگر مطابق با شرایط خصوصی بیمه نامه
  • خسارت بر اساس فهرست بهای منضم به قرارداد، صورت مجالس و صورت وضعیت ها (صورت کارکردهای ) اجرائی قبل از حادثه پرداخت می شود.
  • بیمه گذار موظف است نکات ایمنی را رعایت نماید.
  • خسارات وارده قبل از تاریخ صدور بیمه نامه از شمول پوشش بیمه ای مستثنی می باشد.