موضوع بیمه آتش‌سوزی، تأمین خسارت و جبران زیان‌های مالی و مادی است که بر اثر وقوع خطر آتش‌سوزی به اموال و دارائی‌های منقول و یا غیرمنقول بیمه گذار اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی وارد می‌شود.
بنابراین در بیمه آتش‌سوزی، خسارت‌های مالی مورد تأمین قرار می‌گیرند نه خسارت‌های جانی و بدنی. لذا، درصورتیکه صدمه‌ای به افراد برسد، معمولاً این بیمه آنرا پوشش نمی‌دهد. لازم به ذکر است که خسارت وارد به اموال اشخاص ثالث بر اثر وقوع آتش‌سوزی که مطابق قانون، موجب مسئولیت و پاسخ‌گویی بیمه‌گذار شود نیز همراه پوشش خطر آتش‌سوزی یا به‌طور جداگانه از طریق بیمه‌نامه مسئولیت مدنی مورد تأمین بیمه‌گران قرار می‌گیرند.بیمه آتش‌سوزی مانند سایر شاخه‌های بیمه اموال، شامل اصل غرامت، قاعده جانشینی، اصل حسن نیت، قاعده نفع بیمه‌ای و قاعده نسبی سرمایه و حق‌بیمه می‌باشد.
اصول بیمه آتش سوزی
اصولا در صدور بیمه‌نامه آتش‌سوزی باید سه اصل حسن نیت، نفع بیمه‌ای و اصل جبران خسارت وجود داشته باشد تا بیمه‌نامه بر اصول صحیح و درستی استوار باشد، زیرا بیمه‌گذار موظف‌است کلیه سئوالات مندرج در فرم پیشنهاد بیمه آتش‌سوزی را براساس حسن نیت و با دقت پاسخ دهد.
در عوض بیمه‌گرموظف است که در صورت بروز حریق و ایجاد خسارت، حداکثر خسارات مالی حادث‌شده را باتوجه به شرایط بیمه‌نامه، و مشروط بر این که از سرمایه بیمه‌ای تجاوزنکند در وجه بیمه‌گذاربپردازد.
اولین مرحله رسیدگی به خسارت اعلام شده، توسط بیمه‌گر همان توجیه و رسیدگی به مسئله‌نفع بیمه‌ای‌بیمه‌گذار در مورد بیمه است.
در مورد خسارات ناشی از آتش‌سوزی، بسیاری از مردم به مفاهیم آتش، آتش‌سوزی و خسارات‌ناشی از آتش‌سوزی استناد می‌کنند، بدون این که از نقطه‌نظر قوانین بیمه‌ای از تعریف دقیق آتش‌سوزی ومفهوم واقعی آن اطلاع داشته باشند بنابراین‌درعرف، خسارات‌ناشی‌از آتش‌مفید (آتش‌بخاری،اجاقهای‌پخت و پز) تا زمانی که‌در مکان تعبیه شده قرار داشته باشد دارای پوشش بیمه‌ای نیست،
لذا دربیمه‌نامه آتش‌سوزی آتش را چنین تعریف کرده‌اند در این بیمه‌نامه منظور از آتش عبارت است از ترکیب هر ماده با اکسیژن به شرط آن که با شعله همراه باشد.
در بیمه‌نامه آتش‌سوزی، نه تنها خطرات مستقیم ناشی از آتش‌سوزی تحت پوشش قرار دارد، بلکه‌خسارات غیرمستقیم ناشی از نشت حرارت، دود، خاکستر، آب، مواد شیمیایی آتش‌نشانی و خراب‌شدن مورد بیمه هم دارای پوشش بیمه‌ای است.
شرکتهای بیمه، بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی را به چندین‌صورت صادر می‌کنند که هریک از آنها به منظوری و با هدف ارائه خدمت مناسب خواست و میل‌بیمه‌گذاران طرح‌ریزی شده است تا بخشی از مشکلات آنها را حل کند.
وظایف بیمه گذار در صورت وقوع حادثه
- حداکثر ظرف پنج روز از زمان اطلاع از وقوع حادثه، شرکت را مطلع نماید. حداکثر ظرف ده روز از زمان اطلاع از وقوع حادثه بایستی کیفیت حادثهف فهرست اشیاء نجات داده شده، محل جدید آنها و مبلغ تقریبی خسارت را برای شرکت ارسال دارد.
- برای جلوگیری از توسعه خسارت در موقع یا بعد از وقوع حادثه کلیه اقدامات لازم را به عمل آورد.
- بدون اجازه بیمه گر در مورد بیمه تغییراتی ندهد که تعیین علت حادثه یا ارزیابی خسارت را دچار مشکل نماید، مگر آنکه تغییرات در جهت تقلیل خسارت و یا رعایت منافع عمومی ضروری باشد.
- ضمن همه گونه همکاری که بیمه گر برای تعیین حدود تعهدات خود بدان نیاز دارد، حداکثر تا ۱۵ روز بعد از اطلاع از وقوع حادثه فهرست اموال موجود درر روز حادثه، فهرست اموال از بین رفته و آسیب دیده و در صورت درخواست بیمه گر بهای آنها را بلافاصله قبل از تاریخ حادثه در اختیار بیمه گر قرار دهد.